Trong những loại hóa chất nổi bật, mọi người thường biết tới axit nitric là hợp chất hoá học phổ thông} trong đời sống hiện nay, có tính axit và oxy hóa mạnh. Vậy axit nitric có những đặc biệt cơ vật lý, hóa học nào, được dùng để khiến gì? Mời người dùng tham khảo bài viết dưới đây sở hữu VIETCHEM nhé!
Axit Nitric – HNO3 là gì?
Axit nitric có công thức hóa học là HNO3, được gọi là dung dịch nitrat hidro hay còn được gọi là axit nitric khan. Axit này được hình thành tại trong tự động nhiên, tạo ra từ những cơn mưa do sấm và sét tạo thành.
Cấu tạo phân tử Axit Nitric – HNO3
Cấu tạo phân tử – HNO3
Tính chất cơ vật lý của axit nitric
- Axit nitric là chất lỏng ko màu sắc, tan phải chăng trong nước (C<65%). Nó cũng có thể tồn tại tại dạng khí, ko màu sắc. Trong môi trường tự động nhiên, axit nitric có màu sắc vàng nhạt do sự tích tụ của oxit nito.
- Axit nitric tinh khiết có tỷ trọng khoảng 1522kg/m3, lúc để bên cạnh ko khí, ví dụ axit nitric có nồng độ 86% ta sẽ thấy khói trắng bốc lên. Nhiệt độ đông đặc là -42 °C và nhiệt độ sôi là 83 °C.
- Dưới tác dụng của ánh sáng, axit nitric bị phân hủy tạo thành nito dioxit NO2 ( nhiệt độ thường).
4HNO3 → 4NO2 + 2H2O + O2
- Do đấy cần bảo quản axit nitric trong những chai, lọ tối màu sắc, giảm thiểu ánh sáng và khu vực chứa giữ bắt buộc đảm bảo nhiệt độ thấp hơn 0 °C.
- Trên nhiệt độ cao, nito dioxit bị hòa tan bởi axit nitric thành dung dịch có màu sắc vàng hoặc đỏ. Điều này gây tác động ko bé tới những đặc biệt cơ vật lý, phụ thuộc vào nồng độ NO2 , đặc biệt là áp suất tương đối trên chất lỏng, nhiệt độ sôi, màu sắc sắc dung dịch.
- Chưng chứa hỗn tạp axit nitric và nước, ta được azeotrope có nồng độ 68% HNO3 và sôi tại 120.5 °C, 1 atm. Axit nitric là 1 axit có tính ăn mòn cao, cực độc, dễ bắt lửa.
Tính chất hóa học của HNO3
Axit nitric là 1 dung dịch nitrat hydro có công thức hóa học HNO3 . Đây là 1 axit khan, là 1 monoaxit mạnh, có tính oxy hóa mạnh có thể nitrat hóa nhiều hợp chất vô cơ, có hằng số cân bằng axit (pKa) = −2.
Axit nitric là 1 monoproton chỉ có 1 sự phân ly nên trong dung dịch, nó bị điện ly hoàn toàn thành những ion nitrat NO3− và 1 proton hydrat, hay còn gọi là ion hiđroni.
H3O+ HNO3 + H2O → H3O+ + NO3-
- Axit nitric có tính chất của 1 axit bình thường nên nó khiến quỳ tím chuyển sang màu sắc đỏ.
- Tác dụng sở hữu bazo, oxit bazo, muối cacbonat tạo thành những muối nitrat
2HNO3 + CuO → Cu(NO3)2 + H2O
2HNO3 + Mg(OH)2 → Mg(NO3)2 + 2H2O
2HNO3 + CaCO3 → Ca(NO3)2 + H2O + CO2
- Axit nitric tác dụng sở hữu kim loại: Tác dụng sở hữu gần như những kim loại trừ Au và Pt tạo thành muối nitrat và nước .
Kim loại + HNO3 đặc → muối nitrat + NO + H2O ( lớn)
Kim loại + HNO3 loãng → muối nitrat + NO + H2O
Kim loại + HNO3 loãng lạnh → muối nitrat + H2
Mg(rắn) + 2HNO3 loãng lạnh → Mg(NO3)2 + H2 (khí)
- Nhôm, sắt, crom thụ động sở hữu axit nitric đặc nguội do lớp oxit kim loại được tạo ra bảo vệ chúng ko bị oxy hóa tiếp.
- Tác dụng sở hữu phi kim (những nguyên tố á kim, ngoại trừ silic và halogen) tạo thành nito dioxit ví dụ là axit nitric đặc và oxit nito sở hữu axit loãng và nước, oxit của phi kim.
C + 4HNO3 đặc → 4NO2 + 2H2O + CO2
P + 5HNO3 đặc → 5NO2 + H2O + H3PO4
3C + 4HNO3 loãng → 3CO2 + 4NO + 2H2O
- Tác dụng sở hữu oxit bazo, bazo, muối mà kim loại trong hợp chất này chưa lên hóa trị cao nhất:
FeO + 4HNO3 → Fe(NO3)3 + NO2 + 2H2O
FeCO3 + 4HNO3 → Fe(NO3)3 + NO2 + 2H2O + CO2
- Tác dụng sở hữu hợp chất:
3H2S + 2HNO3 (>5%) → 3Skết tủa + 2NO + 4H2O
PbS + 8HNO3 đặc → PbSO4 kết tủa + 8NO2 + 4H2O
Ag3PO4 tan trong HNO3, HgS ko tác dụng sở hữu HNO3.
- Tác dụng sở hữu nhiều hợp chất hữu cơ: Axit nitric có khả năng phá hủy nhiều hợp chất hữu cơ, nên sẽ siêu nguy hiểm ví dụ để axit này tiếp xúc sở hữu cơ thể người.
Điều chế axit nitric – HNO3
Trong tự động nhiên, axit nitric được tạo ra từ những cơn mưa lớn có sét, gây nên những trận mưa axit.
1. Điều chế axit nitric – HNO3 trong phòng thí nghiệm
Người ta cho muối natri nitrat tinh thể tác dụng sở hữu axit sunfuric đặc, chưng chứa hỗn tạp này tại nhiệt độ sôi của axit nitric là 83 °C cho tới lúc còn lại chất kết tinh màu sắc trắng. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ tạo ra 1 lượng bé axit.
H2SO4 đặc + NaNO3 (tinh thể) → HNO3 + NaHSO4
Axit nitric bốc khói đỏ thu được có thể chuyển thành axit nitric màu sắc trắng. Lúc thực hành thí nghiệm , những dụng cụ bắt buộc khiến từ thủy tinh, đặc biệt là bình cổ cong nguyên khối do axit nitric khan.
2. Điều chế axit nitric – HNO3 trong công nghiệp
Axit nitric loãng có thể cô đặc tới 68% axit sở hữu 1 hỗn tạp azeotropic sở hữu 32% nước. Để thu được axit có nồng độ cao hơn, tiến hành chưng chứa sở hữu axit sunfuric H2SO4. H2SO4 đóng vai trò là chất khử sẽ hấp thụ lại nước.
4NH3 + 5O2 → 4NO + 6H2O (Pt, 850oC)
2NO + O2 → NO2
4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3
Dung dịch axit nitric công nghiệp thường có nồng độ 52% và 68%. Việc chế tạo axit nitric được thực hành bằng kỹ thuật Ostwald do Wilhelm Ostwald phát minh.
Ứng dụng của axit nitric – HNO3 trong thực tiễn là gì?
1 số ứng dụng của axit nitric – HNO3
1. Trong phòng thí nghiệm
Axit nitric được dùng khiến thuốc thử liên quan tới clorit. Cho axit nitric tác dụng sở hữu mẫu thử, tiếp theo cho dung dịch bạc nitrat vào để tìm kết tủa trắng của bạc clorua. Bên cạnh ra, nó cũng dùng để điều chế muối nitrat.
2. Trong công nghiệp
- Axit nitric 68% được dùng để chế tạo thuốc nổ bao gồm nitroglycerin, trinitrotoluen (TNT) và cyclotrimethylenetrinitramin (RDX), và những loại phân bón chứa nito như phân đạm 1 lá nitrat amoni NH4NO3, những muối nitrat như KNO3 , Ca(NO3)2 ,…
- Axit nitric có nồng độ 0,5-2% được dùng khiến hợp chất nền nhằm xác định trong dung dịch có tồn tại kim loại ko. Người ta gọi đấy là kỹ thuật ICP-MS và ICP-AES. Cần dùng axit nitric tinh khiết hoàn toàn vì có 1 số lượng những ion kim loại bé có thể gây tác động tới kết quả phân tách.
- Do axit nitric phản ứng sở hữu gần như những kim loại trong những hợp chất hữu cơ nên nó được dụng trong ngành luyện kim, xi mạ và tinh lọc. Lúc cho axit này hài hòa sở hữu axit clorua, ta được dung dịch nước cường toan có khả năng hòa tan bạch kim và vàng.
- Dùng axit nitric để chế tạo những chất hữu cơ, bột màu sắc, sơn, thuốc nhuộm vải.
- Dùng khiến thuốc tẩy màu- colorometric check, giúp phân biệt heroin và morphine.
- Axit nitric được dùng để chế tạo nitrobenzen – tiền chất để chế tạo anilin và những dẫn xuất anilin sở hữu những ứng dụng then chốt trong chế tạo bọt xốp polyuretan, sợi aramit và dược phẩm.
- Axit nitric cũng là hợp chất trung gian dùng trong chế tạo bọt xốp polyuretan mềm và những siêu phẩm polyuretan khác, thí dụ những chất kết dính, những chất bịt kín, những chất bọc phủ và những chất đàn hồi, đi từ vật tư toluen diisoxyanat.
- Dùng khiến chất tẩy rửa những đường ống, bề mặt kim loại trong những nhà máy sữa. Axit nitric được dùng để loại bỏ những tạp chất, cân bằng lại độ tiêu chuẩn của nước. 1 trong những ứng dụng khác cho IWFNA là 1 chất oxy hóa trong nhiên liệu lỏng tên lửa.
Mức độ nguy hiểm của axit nitric, cần chú ý biện pháp phòng giảm thiểu nào?
1. Những tổn thương lúc tiếp xúc HNO3
- Hít bắt buộc: Khiến tổn thương hệ hô hấp, có thể làm cho phổi bị sưng.
- Nuốt bắt buộc: Khiến cho vùng miệng, họng, thực quản, dạ dày bị bỏng, gây nguy hiểm tới tính mạng. Nhẹ sẽ gây nôn ói, tiêu chảy. Nặng có thể làm cho tuần hoàn máu bị rối loạn, gây tử vong.
- Dây vào mắt: Khiến tổn thương giác mạc, có thể dẫn tới mù lòa.
- Tiếp xúc sở hữu da: Gây phỏng da.
- Phơi nhiễm nhiều ngày có thể dẫn tới ung thư.
- Lúc khiến việc sở hữu axit nitric cần mang trong mình dụng cụ bảo hộ lao động an toàn.
Tác hại của HNO3
2. Biện pháp xử lý sự cố do axit nitric gây ra
Axit bắn vào mắt: Ngay tức thời dùng nước sạch để rửa mắt, hài hòa nháy mắt trong 15 phút. Tiếp theo dùng muối natri clorua 0.9% để rửa lại rồi đưa tới cơ sở y tế để được điều trị tiếp.
Axit tiếp xúc sở hữu da: Lột bỏ quần áo bị dính axit, dùng khăn khô lau vết thương rồi dùng nước sạch (dùng xà phòng ví dụ có) để rửa lại nhiều lần. Đưa nạn nhân tới cơ sở y tế để điều trị tiếp.
Hít bắt buộc tương đối axit nitric: Vận động nạn nhân ra khu vực thoáng khí, ủ ấm. Để nạn nhân nằm yên rồi liên lạc sở hữu cơ sở y tế sắp nhất.
Nuốt bắt buộc axit nitric: Hòa tan MgO sở hữu nước hoặc sữa sở hữu lòng trắng trứng rồi đưa tới cơ sở y tế sắp đấy để điều trị.
Hỏa hoạn xảy ra do axit nitric: Dùng bột khô, bình khí cacbon dioxit để dập lửa. Dùng dung dịch kiềm để trung hòa axit. Vận động những thùng chứa, hoặc dùng nước để khiến nguội những thùng này giảm thiểu trường hợp phát nổ.
Trường hợp axit nitric bị tràn, rò rỉ: Dùng cát, đất để phủ lên chỗ axit tràn ra. Tiếp theo dùng Ca(OH)2 hoặc soda khan để trung hòa. Dùng nước khiến sạch khu vực hóa chất bị rò rỉ.
Những lưu ý lúc dùng axit nitric – HNO3
- Axit nitric là chất oxy hóa mạnh, lúc tác dụng sở hữu cyanit, bột kim có thể phát nổ và tự động bốc cháy lúc phản ứng sở hữu turpentine.
- Trên nồng độ đậm đặc, nó gây bỏng da do phản ứng sở hữu protein keratin, làm cho da chuyển sang màu sắc vàng. Lúc được trung hòa sẽ chuyển thành màu sắc cam.
- Có thể phản ứng mạnh sở hữu kim loại tạo thành khí hydro dễ cháy trong ko khí.
- Lúc pha loãng, tuyệt đối ko được đổ nước vào axit mà bắt buộc cho axit vào nước.
- Dùng những thùng chứa bằng nhựa thay thế cho kim loại vì axit nitric ko tác dụng sở hữu chất liệu này.
- Những thùng chứa bắt buộc đậy nắp kín, giảm thiểu ánh nắng mặt trời.
- Khu vực lưu trữ bắt buộc thoáng mát, giảm thiểu xa những nguồn nhiệt.
- Nền nhà bắt buộc chống được axit.
Sắm axit nitric tại đâu tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh
VIETCHEM là tổ chức nhập khẩu và phân phối những loại hóa chất công nghiệp, dụng cụ thí nghiệm, thiết bị khoa học kỹ thuật hàng đầu Việt Nam, nhận được sự ủng hộ, tin yêu của khách hàng trong cả nước.
Có hệ thống hơn 50 xe tải cùng đội ngũ viên chức giao hàng nhanh nhẹn, hết lòng và tinh thần trách nhiệm sở hữu công việc, chúng tôi cam kết sẽ cung ứng kịp thời cho khách hàng những siêu phẩm đảm bảo chất lượng trong thời kì nhanh nhất sở hữu mức giá khó khăn}.
Những siêu phẩm hóa chất của VIETCHEM đều được kiểm định chất lượng nghiêm ngặt từ nguồn vật tư đầu vào tới thành phẩm cuối cùng. Mọi quy trình chế tạo từ pha chế tới đóng gói, giao hàng đều được giám sát chặt chẽ bởi những kỹ sư có chuyên môn cao, tiêu chuẩn quản lý chất lượng ISO 9001:2015 và quản lý môi trường theo tiêu chuẩn hệ thống ISO 14001: 2015.
Trường hợp bạn đang băn khoăn và ko biết nên sắm axit nitric tại đâu để đảm bảo chất lượng, hãy nhấc máy lên và gọi tới số hotline 0826 010 010 của VIETCHEM để được tư vấn và báo giá phải chăng nhất.
Tham khảo thêm:
- AXIT SUNFURIC – HÓA CHẤT CÔNG NGHIỆP QUAN TRỌNG NHẤT HIỆN NAY
