Câu nghi vấn là gì, tác dụng và lấy thí dụ

Câu nghi vấn là gì, tác dụng và lấy thí dụ

Hệ thống ngôn ngữ Việt Nam có nhiều loại câu chia ra như câu cảm thán, câu cầu làm, câu trần thuật, câu nghi vấn… Vậy câu nghi vấn là gì, tác dụng như thế nào trong đời sống và những sáng tác văn học. Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết ngày hôm nay.

Tìm hiểu câu nghi vấn

Câu nghi vấn là gì

Câu nghi vấn thực chất là 1 dạng của câu hỏi nhằm giải đáp 1 điều chưa biết, thường là nêu lên ý kiến của mình về hiện tượng, sự vật nhưng chưa dĩ nhiên chắn.

– Hình thức trong câu nghi vấn: thường dùng những những từ nghi vấn như bao nhiêu, bấy nhiêu, bao thời gian dài, ư, hả, chăng, ai, gì, sao, nào…và thường kết thúc trong bằng dấu chấm hỏi.

Dí dụ: Chưng ăn cơm rồi à?

U đã đỡ đau chân chưa?

Món quà này đẹp nhỉ?

Phân biệt câu nghi vấn có từ nghi vấn giống có từ phiếm định

– Đôi lúc chúng ta vẫn thường hay nhầm lẫn những từ như ai, đâu, nào, gì… có trong câu thì đều là từ nghi vấn. Tuy nhiên bắt buộc đặt trong hoàn cảnh, ngữ nghĩa cụ thể để phân biệt chúng thuộc từ nghi vấn hay đại từ phiếm định.

Từ nghi vấn biểu hiện điều chưa dĩ nhiên chắn cần được giải đáp của chủ thể. Còn đại từ phiếm định chỉ 1 nhân vật ko cụ thể nào đấy trong 1 ko gian, thời kì cũng ko xác định.

Dí dụ: “Điều gì đối có tôi cũng siêu quan yếu” khác có “Bạn biết điều gì về cô đấy?”

“Điều gì” trong câu thứ 1 là đại từ phiếm định chỉ 1 sự việc ko xác định, chung chung. Còn “Gì” trong câu thứ 2 là từ nghi vấn có phần đích hỏi chính xác đặc điểm của chủ thể được hỏi tới trong câu.

– Bí quyết hài hòa từ trong 1 số trường hợp có thể là từ nghi vấn nhưng trong phương pháp hài hòa khác nó lại từ phiếm định:

+ Ai, gì, nào, đâu đứng sau từ phủ định “Ko,chẳng” (có thể thêm từ “cả”) tạo thành từ phiếm định.

+ Ai, gì, nào, đâu đứng trước từ phủ định “ko, chẳng” tạo thành từ nghi vấn.

Dí dụ:

+ “Ko ai thích nó cả” – ” Ai ko thích nó?

=> “Ai1” từ phiếm định, “Ai2” từ nghi vấn

Tương tự động như:

+ Nó chẳng muốn ăn chiếc gì cả – Loại gì nó chẳng ăn?

+ Anh đấy chẳng bao giờ đi chơi cả – Bao giờ anh đấy chẳng đi chơi

– Kết cấu đối ứng: ai…nấy; gì…nấy; nào…nấy; đâu…đấy thì chúng là từ phiếm định

Dí dụ: Ai nấy đều đi làm cho/ Trên đâu có áp bức trên đấy có đấu tranh/ Nói gì làm cho nấy…

– Ví dụ có trường hợp lặp lại “đâu đâu”; “gì gì”…cũng ko bao giờ là câu nghi vấn

Dí dụ: Anh đấy cứ đi đâu đâu/ Em đấy hay trò chuyện gì gì thôi…

Chức năng câu nghi vấn

a. Chức năng hỏi của câu nghi vấn

Câu nghi vấn là 1 dạng thuộc câu hỏi nên chức năng chính của nó là dùng để hỏi, biểu hiện 1 nghi ngờ ko dĩ nhiên chắn cần xác định lại.

Dí dụ: Chưng ăn cơm rồi à?

Bạn viết bài này chăng?

b. Chức năng cầu làm trong câu nghi vấn

Bên cạnh chức năng để hỏi thì câu nghi vấn còn dùng để cầu làm, đề nghị thực hành 1 việc nào đấy. Chức năng này siêu khó nhận ra, vì vậy bắt buộc đặt trong hoàn cảnh cụ thể để gọi tên chức năng cho đúng.

Dí dụ: “Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau!”

(Ngô Tất Tố)

Câu nghi vấn “Còn sống đấy à?” có chức năng cầu làm. “Ông” ko bắt buộc hỏi có phần đích xem nhân vật anh nông dân chết chưa mà “Ông” muốn anh ta nộp sưu.

c. Chức năng khẳng định:

Câu nghi vấn khẳng định 1 sự việc sẽ xảy ra.

Dí dụ: “Nhà cháu đã túng lại bắt buộc đóng cả suất sưu của chú nữa, nên new lôi thôi như thế. Chứ cháu có dám bỏ bê tiền sưu của nhà nước đâu? 2 ông làm cho phúc nói có ông lí cho cháu khất…”

(Ngô Tất Tố)

Câu nghi vấn “Chứ cháu có dám bỏ bê tiền sưu của nhà nước đâu?” biểu hiện việc chị Dậu khẳng định mình ko dám trốn thuế và sẽ trả thuế.

d. Chức năng phủ định

Câu nghi vấn có chức năng phủ định dùng để loại bỏ, bác bỏ bỏ ý kiến được nêu ra.

Dí dụ: “Lão chỉ còn 1 mình nó để làm cho khuây. Vợ lão chết rồi. Con lão đi bằn bặt. Già rồi mà ngày cũng như đêm, chỉ thui thủi 1 mình thì ai mà chả bắt buộc buồn?”

(Nam Cao)

Hình thức nghi vấn “Ai mà chả bắt buộc buồn” có chức năng phủ định.

e. Chức năng bộc lộ cảm xúc

Đây là chức năng phổ cập} nhất được dùng trong những sáng tác thơ văn nhằm bộc lộ cảm xúc của tác giả, có thể là vui, buồn, ngạc nhiên, tức giận hay tiếc nuối, xót xa.

Dí dụ: “Mẹ ơi! Con khổ quá mẹ ơi! Sao mẹ đi thời gian dài thế? Mãi ko về! Người ta đánh con vì con dám cướp lại đồ chơi của con mà con người ta giằng lấy. Người ta lại còn chửi con, chửi cả mẹ nữa! Mẹ xa con, mẹ có biết ko?”

(Nguyên Hồng)

Trích trong tác phẩm “Trong lòng mẹ” của Nguyên Hồng, hàng loạt câu hỏi nghi vấn được đặt ra bày tỏ tâm tư tình cảm của tác giả “Sao mẹ đi thời gian dài thế?” “Mẹ xa con, mẹ có biết ko”. Những câu nghi vấn được đặt ra là nỗi lòng chất chứa người con mang trong mình trong mình nỗi nhớ mẹ đau đáu và tha thiết. 1 đứa trẻ dĩ nhiên bắt buộc đau khổ nhiều thì new có thể thốt lên được những câu hỏi chứa đựng cảm xúc làm cõi lòng tan nát tới vậy.

Câu nghi vấn có trong tác phẩm văn học

Trong những tác phẩm văn chương, thơ ca tác giả dùng những biện pháp tu từ để nâng cao tính hiệu quả cho tác phẩm của mình. Trong đấy, câu nghi vấn được xem là biện pháp tu từ hữu hiệu trong việc biểu hiện tâm tư, tình cảm, bộc lộ những cảm xúc chủ thể. Trong trường hợp này được gọi là câu hỏi tu từ.

Trong bài thơ “Ông đồ” của Vũ Đình Liên:

“Từng 5 hoa đào nở Lại thấy ông đồ già Bày mực Tàu, giấy đỏ Bên phố đông người qua

…

5 nay đào lại nở Ko thấy ông đồ xưa Những người muôn 5 cũ Hồn trên đâu ngày nay}?”

Cả bài thơ kết lại bằng 1 câu hỏi tu từ “Hồn trên đâu ngày nay}?”. Cả bài thơ là nỗi niềm chất chứa về 1 nét đẹp văn hóa cổ điển viết thư pháp trong những dịp lễ tết của người dân Việt Nam. Nhưng nét đẹp đấy đang ngày 1 bị phai nhạt và mai 1 dần. Ông đồ từ đấy cũng bị lãng quên. “Hồn trên đâu ngày nay}?” kết thúc cho 1 chuỗi những hoài niệm xưa cũ, nó còn là tiếng thở dài đầy ngao ngán cho 1 thiên tài, nét đẹp, chiếc “hồn” của cổ điển giờ biết tìm nơi đâu.

Cũng là câu nghi vấn bộc lộ cảm xúc được biểu hiện trong bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ:

“Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối, Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan? Đâu những ngày mưa chuyển 4 phương ngàn, Ta lặng ngắm giang san ta đổi new? Đâu những bình minh cây xanh nắng gội, Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng? Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng. Ta đợi chết mảnh mặt trời homosexual gắt, Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật? – Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?”

Những câu nghi vấn (Câu hỏi tu từ) được dùng trong khổ thơ trên biểu hiện cảm xúc căm hờn, nuối tiếc về 1 quá khứ oanh liệt đã qua đi. Ví dụ ko có câu nghi vấn cuối cùng “Thời oanh liệt nay còn đâu?” thì cảm xúc của bài thơ chưa thể đẩy lên đỉnh điểm.

Như vậy, câu hỏi nghi vấn theo chúng ta được biết có những tác dụng thông thường như thế. Nhưng ít ai để ý nó đã đi vào thư ca và được dùng trong văn chương như thế nào. Đơn giản là chức năng bộc lộ cảm xúc của nó đang được những tác giả khai thác 1 phương pháp triệt để nhằm bày tỏ 1 phương pháp có chiều sâu tâm tư, tình cảm của mình – những cảm xúc ko mấy dễ dàng gọi tên. Ko chỉ những nhà văn, nhà thơ new có thể dùng câu nghi vấn 1 phương pháp nhuần nhuyễn.

Chúng ta đã hoàn hành bài học khái niệm câu nghi vấn là gì? tác dụng và 1 vài thí dụ minh họa. Mọi thắc mắc vui lòng bình luận phần bên dưới.

Thuật Ngữ –

• Truyện cười là gì, phân loại truyện cười

• Khái niệm tục ngữ là gì, nội dung và nghệ thuật của tục ngữ

• Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội là gì?

• Thành ngữ là gì, tác dụng và lấy thí dụ

• Động từ là gì, cụm động từ là gì thí dụ trong lớp 6

• Luận điểm là gì, luận cứ là gì, thí dụ trong Ngữ văn 7

• Nghĩa của từ là gì, cho thí dụ Lớp 6