DOI: ĐỊNH NGHĨA, CÁCH TRA CỨU VÀ TRÍCH DẪN – EdLab Asia

DOI (Digital Object Identifier – Mã định danh tài liệu) là 1 chuỗi kí tự động nhận dạng đặc biệt, bao gồm những chữ số, chữ loại và 1 số kí tự động dấu, được dùng trong những siêu phẩm trí tuệ, nhất là những xuất bản trên cổng phương tiện trực tuyến, bao gồm (nhưng ko giới hạn): sách, bài báo khoa học, chứng chỉ, bài hát hoặc hình ảnh.

DOI được phân phối và quản lí bởi tổ chức đăng kiểm The Worldwide DOI Basis. Điểm khác biệt giữa liên hệ 1 trang internet thông thường (hay được gọi là URL) và DOI là tính nhận diện chính xác. DOI ko chỉ dẫn tới liên hệ lưu trữ siêu phẩm mà còn định rõ nội dung siêu phẩm là gì, vì vậy, trường hợp liên hệ internet dẫn tới siêu phẩm hoặc quyền tác giả sở hữu có thay đổi đổi thì DOI vẫn sẽ gắn liền sở hữu siêu phẩm ấy và ko thay đổi đổi.

Tưởng tượng DOI như 1 số chứng minh nhân dân, số hộ chiếu hoặc số an sinh xã hội (Social Safety Quantity), từng số sẽ nhận dạng 1 cá nhân độc lập trong số hàng trăm nghìn, hàng triệu người trong 1 quần thể. Tương tự động, đối sở hữu những tác giả, DOI siêu hữu ích trong việc truy lại nguồn tham khảo trong vô vàn những trích dẫn khác nhau.

Lợi ích của DOI

Mã DOI sẽ giúp độc giả dễ dàng và nhanh chóng hơn trong việc:

• Nắm bắt được tổng thể nguồn tài nguyên đang có (bằng phương pháp xem kho lưu trữ dữ liệu)
• Tìm được chính xác nguồn cần tìm (bằng những lệnh search và browse trong kho dữ liệu)
• Định vị được những tài liệu cụ thể (bằng phương pháp xem vùng của những tài liệu trong kho dữ liệu)
• Thu thập được những tài liệu ấy (bằng những công cụ thu thập thông tin, thí dụ như nhấn hyperlink hoặc lệnh obtain)

Cấu trúc của DOI

Từng chuỗi DOI sẽ bao gồm 1 số “10” trên đầu và 2 phần chính, phần đầu và phần đuôi, được ngăn phương pháp bởi đấu “/”. Phần đuôi sau dấu “/” có thể là 1 chuỗi kí tự động sẵn có hoặc được thiết lập bởi người đăng kí/nhà xuất bản. Phần đầu phía trước dấu “/” là nhận dạng đặc biệt, được thiết kế biệt lập cho từng siêu phẩm. Tên DOI ko giới hạn độ dài, và có thể được định dạng dưới dạng đường hyperlink (URLs).

Thí dụ 1: 10.1000/123456 (phần đầu 10.1000, phần đuôi 123456, thường xuất hiện dạng này trong ấn phẩm in)

Thí dụ 2: doi:10.1006/jmbi.1998.2354 (phần đầu 10.1006, phần đuôi jmbi.1998.2354, ko bao gồm chữ “doi:”, thường xuất hiện dạng này trong dữ liệu trực tuyến)

Thí dụ 3: sentayho.com.vn/10.1006/jmbi.1998.2354 (DOI dưới dạng hyperlink—hay actionable hyperlink, có thể nhấn vào để truy cập dữ liệu ngay)

Lưu ý phương pháp phân biệt DOI và ISBN dựa trên cú pháp:

• DOI: 10.97812345/99990 (10.xxx/xxxx)
• ISBN: 978-12345-99990 (xxx-xxxxx-xxxxx)

Vùng của DOI

Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (American Psychological Affiliation – APA) khuyến khích những nhà khoa học đính kèm tên DOI vào những công bố trên cổng trực tuyến lẫn bản in. Tên DOI thường được đặt trên trang trước tiên (đối sở hữu bài báo trực tuyến), sắp thông tin về dấu bản quyền, hoặc cũng có thể được tìm thấy tại trang dữ liệu truy xuất thông tin bài báo. Trường hợp ko thể tìm thấy tên DOI trong bài báo, độc giả có thể tham khảo trang internet CrossRef, dùng lựa chọn “Search Metadata”.

Thí dụ 1: DOI trên đầu bài báo trực tuyến (HTML)

Thí dụ 2: DOI trên đầu bài báo trực tuyến (PDF)

Thí dụ 3: Nhiều trang internet truy cập bài báo, nhưng chỉ có 1 DOI duy nhất

Bí quyết trích dẫn DOI

• APA: Đặt trên cuối trích dẫn, ko có dấu chấm trên cuối.

Creator, A. A., & Creator, B. B. (Date of publication). Title of article. Title of Journal, quantity quantity, web page vary. sentayho.com.vn/10.0000/0000

• AMA/JAMA: Ko bao gồm ngày truy cập (Accessed date) hoặc đường dẫn URL. Đặt tên DOI tại cuối trích dẫn, khởi đầu bằng “doi:”

1. Creator AA, Creator BB. Title of article. Title of Jrnl. Yr;vol(concern):inclusive pages. doi:10.0000000/000000000000

• MLA (eighth version): Tại bản new nhất, MLA chỉ dẫn tác giả đính kèm tên DOI hoặc đường hyperlink URL trên cuối trích dẫn cho bài báo khoa học trực tuyến.

Creator LastName, FirstName, and FirstName LastName. “Article Title.” Journal Title, vol. #, no. #, date, pp. ##-##. Title of Database, doi: 10.0000/000000000.

Phương Hà tổng hợp

Tài liệu tham khảo

American Psychological Affiliation. (n.d.). What’s a digital object identifier, or DOI?. Retrieved October 26, 2020, from sentayho.com.vn/study/faqs/what-is-doi

Worldwide DOI Basis. (2015, October 17). Introduction. Retrieved October 26, 2020, from sentayho.com.vn/doi_handbook/sentayho.com.vn

Science. (n.d.). What’s a DOI?. Retrieved October 26, 2020, from sentayho.com.vn/web site/misc/doi.xhtml

College of Illinois, Chicago. (n.d.). What’s a DOI and the way do I take advantage of them in citations? Retrieved October 26, 2020, from sentayho.com.vn/assist/article/1966/what-is-a-doi-and-how-do-i-use-them-in-citations