Giá vốn hàng bán (GVHB) là gì? Thời điểm ghi nhận giá vốn hàng bán là lúc nào? ES-GLOCAL xin gửi tới người tiêu dùng thông qua bài viết dưới đây.
- Từ A-Z những lưu ý về doanh thu tính thuế TNDN KHÔNG THỂ BỎ QUA
- Những khoản giảm trừ doanh thu là gì? Tổng quan toàn bộ những vấn đề về Giảm trừ doanh thu
Bài viết gồm những nội dung chính sau đây:
I. Giá vốn hàng bán là gì? Ý nghĩa của Giá vốn hàng bán
Giá vốn hàng bán tiếng anh gọi là Value of Items offered hoặc Value of gross sales được viết tắt là COGS và COS là giá trị vốn của hàng bán đã tiêu thụ trong 1 thời kì cụ thể (1 kỳ hoặc 1 5).
Giá vốn hàng bán là chi chi phí quản lý phát sinh từ việc chế tạo hàng hóa bán ra của DN. Số tiền này bao gồm chi chi phí của những vật liệu được dùng để tạo ra hàng hóa cùng có chi chi phí lao động quản lý được dùng để chế tạo hàng hóa. Giá vốn hàng bán ko bao gồm những chi chi phí gián tiếp, chẳng hạn như chi chi phí phân phối và chi chi phí lực lượng bán hàng.
GVHB là 1 chỉ tiêu quan yếu trong báo cáo tài chính cụ thể là trong báo cáo kết quả hoạt động marketing của công ty. Giá vốn hàng bán được tính bằng phương pháp lấy lợi nhuận gộp (gross revenue) trừ đi Doanh thu. Lợi nhuận gộp cho biết hiệu quả hoạt động của 1 đơn vị trong việc quản lý lao động và nhà cung ứng trong quy trình chế tạo. Tại 1 số tài liệu, Giá vốn hàng bán còn được hiểu là những chi chi phí vận hành công ty giúp nhà đầu tư, phân tách, nhà quản lý ước tính lợi nhận sau thuế. Trường hợp Giá vốn hàng bán nâng cao, lợi nhuận thuần (internet revenue) sẽ giảm và công ty trường hợp muốn lợi nhuận cao hơn thì sẽ có xu hướng giảm giá vốn.
Mình có thể kết luận 3 đặc điểm về Giá vốn mà người tiêu dùng cần lưu tâm như sau:
- Giá vốn hàng bán là những chi chi phí quản lý để chế tạo hàng hóa bán ra của 1 DN
- Giá vốn được trừ khỏi doanh thu làm cho cơ sở để tính lợi nhuận gộp (gross revenue)
- Giá trị của Giá vốn sẽ thay đổi đổi tùy thuộc} thuộc vào Chuẩn mực kế toán ứng dụng để tính toán giá trị giá vốn (HTK)
II. Những phương pháp tính giá vốn hàng bán phổ cập}
#1. Đích danh
Phương pháp tính theo giá đích danh được ứng dụng đối có công ty có ít loại mặt hàng hoặc mặt hàng ổn định và nhận diện được
#2. Bình quân (Common Value Methodology – AVCO)
Phương pháp bình quân gia quyền, giá trị của từng mặt hàng tồn kho được tính theo giá trị trung bình của từng loại hàng tồn kho tương tự động đầu kỳ và giá trị từng loại hàng tồn kho được sắm hoặc chế tạo trong kỳ. Giá trị trung bình có thể được tính theo thời kỳ hoặc vào từng lúc nhập lô hàng về, phụ thuộc vào tình hình của công ty.
#3. Nhập trước xuất trước (First in, first out – FIFO)
Phương pháp nhập trước, xuất trước ứng dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho được sắm trước hoặc chế tạo trước thì được xuất trước, và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng tồn kho được sắm hoặc chế tạo sắp thời điểm cuối kỳ. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập kho trên thời điểm đầu kỳ, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho trên thời điểm cuối kỳ hoặc sắp cuồi kỳ còn tồn kho.
#4. Phương pháp nhập sau xuất trước (Final in, first out – LIFO)
Phương pháp nhập sau xuất trước ứng dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho được sắm sau hoặc chế tạo sau thì được xuất trước, và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng tồn kho được sắm hoặc chế tạo trước đấy. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập sau hoặc sắp sau cùng, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho đầu kỳ hoặc sắp đầu kỳ còn tồn kho.
Lưu ý:
Hiện nay theo Điều 23 TT 200 lúc tính giá trị HTK đã loại bỏ phương pháp Nhập sau xuất trước (LIFO), và thay đổi thế bằng phương pháp Giá bán lẻ (ứng dụng cho những đơn vị bán lẻ), nội dung của phương pháp giá bán lẻ như sau:
#5. Phương pháp giá bán lẻ
Phương pháp này được dùng bởi những đơn vị bán lẻ để tính giá trị hàng tồn kho theo giá bán lẻ. Đơn vị bán lẻ có thể dùng công thức để chuyển đổi từ giá bán lẻ về giá gốc:
Phương pháp này đề nghị những nhà bán lẻ cần duy trì ghi chép:
¹ Tổng giá gốc và giá bán lẻ của hàng hóa được sắm
² Tổng giá gốc và giá bán lẻ của hàng hóa sẵn có để bán
³ Doanh thu trong kỳ
– Lúc người tiêu dùng tính giá HTK thì có 2 phương pháp như sau:
+ Giá lẻ cổ điển
+ Giá gốc
– Những bước thực hành
Dí dụ phương pháp tính trị giá Hàng tồn kho theo giá lẻ:
Theo giá gốc Theo giá bán lẻ Hàng tồn kho đầu kỳ 14.000 21.500 Hàng sắm vào trong kỳ 61.000 78.500 Hàng sẵn có để bán 75.000 100.000 Trừ đi: Doanh thu thuần 70.000 Bước 1: Trị giá Hàng tồn kho cuối kỳ theo giá lẻ = 30.000 Bước 2: Tỷ lệ giá gốc trên giá lẻ = 75.000 : 100.000 = 75% Bước 3: Ước tính giá gốc hàng tồn kho cuối kỳ = 30.000 x 75% = 22.500
Dưới đây là dí dụ tổng hợp để người tiêu dùng hiểu rõ phương pháp tính giá trị Hàng tồn kho theo 3 phương pháp: FIFO, LIFO, AVCO
Đề bài: Đầu kỳ, tồn kho VL A: 1000kg, đơn giá: 20
Ngày 03/01: Xuất 500kg
Ngày 10/01: Nhập 2500kg, đơn giá: 22
Ngày 20/01: Xuất 1000kg
Ngày 28/01: Xuất 500kg
Ngày 31/01: Nhập 800kg, đơn giá 23
Tính giá trị HTK tại ngày 31/01
- Phương pháp nhập trước xuất trước:
Bên cạnh phương pháp cổ điển là người tiêu dùng tính trị giá xuất sau từng lần nhập thì mình sẽ đưa cho bạn mẹo tính nhanh đơn giản phương pháp nhập trước xuất trước như sau:
+ Bước 1: Tính tổng số lượng nhập + tồn đầu kỳ
+ Bước 2: Tính tổng số lượng xuất
+ Bước 3: Tính chênh số lượng nhập và số lượng xuất
+ Bước 4: Trừ lùi những thanh toán nhập tương ứng có số lượng chênh lệch tại Bước 3
Như sau:
+ Tổng số lượng nhập + tồn = 1000 + 2500 + 800 = 4300
+ Tổng số lượng xuất= 500 + 1000 + 500 = 2000
+ Chênh lệch = 4300 – 2000 = 2300 – đây là số lượng tồn cuối kỳ.
+ Trừ lùi số lượng của những thanh toán nhập tới 2300kg thì được:
⇒ Giá trị hàng tồn kho cuối kỳ = 800 x 23 + 1500 x 22 = 51400.
- Phương pháp nhập sau xuất trước
Đầu kỳ, tồn kho VL A: 1000kg, đơn giá: 20
Ngày 03/01: Xuất 500kg
Xuất 500 kg đơn giá 20, Còn = 500
Ngày 10/01: Nhập 2500kg, đơn giá: 22
Ngày 20/01: Xuất 1000kg
Xuất 1000kg đơn giá 22, Còn = 1500
Ngày 28/01: Xuất 500kg
Xuất 500kg đơn giá là 22, Còn 1000
Ngày 31/01: Nhập 800kg, đơn giá 23
⇒ Giá trị HTK cuối kỳ = 500 x 20 + 1000 x 22 + 800 x 23 = 50400
- Phương pháp bình quân gia quyền
Công thức:
Đơn giá bình quân = (Trị giá vật tư hàng tồn đầu kỳ + Trị giá vật tư hàng hóa trong kỳ) / (Số lượng vật tư hàng hóa tồn đầu kỳ + Số lượng vật tư hàng hóa nhập trong kỳ)
= (1000 x 20 + 2500 x 22 + 800 x 23)/ (1000+2500+800) = 21,72
Suy ra, đơn giá xuất cho những lần xuất ngày 03/01; 20/01; 28/01 là 21,72
⇒ Giá trị HTK cuối kỳ = 2300 x 21,72 = 49956
III. Giá vốn hàng bán được ghi nhận lúc nào và Phương pháp hạch toán
#1. Thời điểm ghi nhận giá vốn hàng bán
Giá vốn hàng bán có bắt buộc là 1 khoản chi chi phí?
Theo định nghĩa trên trên thì giá vốn là 1 khoản chi chi phí của công ty bỏ ra để chế tạo hàng hóa và phân phối dịch vụ của công ty. Theo nguyên tắc yêu thích thì lúc bạn ghi nhận 1 khoản doanh thu thì bắt buộc ghi nhận 1 khoản chi chi phí tương ứng vào cùng thời điểm đấy. Điều này có nghĩa là giá vốn là 1 khoản chi chi phí của công ty để góp phần tạo ra doanh thu. Do vậy, xác định thời điểm ghi nhận giá vốn cũng chính là xác định thời điểm ghi nhận 1 khoản doanh thu của công ty.
Thời điểm ghi nhận doanh thu bán hàng là thời điểm đáp ứng những đề nghị sau:
(1) Theo Điều 82 Thông tư 200 định nghĩa chi chi phí như sau
Chi chi phí là những khoản làm cho giảm lợi ích kinh tế, được ghi nhận tại thời điểm thanh toán phát sinh hoặc lúc có khả năng tương đối chắn chắn chắn chắn sẽ phát sinh trong tương lai ko phân biệt đã chi tiền hay chưa.
#2. Hạch toán giá vốn hàng bán
- Đối có công ty kế toán hành HTK theo phương pháp kê khai thường xuyên
a) Lúc xuất bán những siêu phẩm, hàng hóa (nhắc cả siêu phẩm dùng làm cho thiết bị, dụng cụ thay đổi thế đi kèm siêu phẩm, hàng hóa), dịch vụ hoàn thành được xác định là đã bán trong kỳ, ghi:
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán
Có TK 154, 155,156, 157, …
b) Phản ánh những khoản chi chi phí được hạch toán quản lý vào GVHB:
– Trường hợp mức siêu phẩm thực tế chế tạo ra thấp hơn công suất bình thường thì kế toán bắt buộc tính và xác định chi chi phí chế tạo chung cố định phân bổ vào chi chi phí chế biến cho 1 đơn vị siêu phẩm theo mức công suất bình thường. Khoản chi chi phí chế tạo chung cố định ko phân bổ (ko tính vào giá thành siêu phẩm số chênh lệch giữa tổng số chi chi phí chế tạo chung cố định thực tế phát sinh lớn hơn chi chi phí chế tạo chung cố định tính vào giá thành siêu phẩm) được ghi nhận vào GVHB trong kỳ ghi:
Nợ TK 632 – GVHB
Có TK 154 – Chi chi phí SXKD dở dang, hoặc
Có TK 627 – Chi chi phí chế tạo chung
Phản ánh khoản hao hụt, mất mát của hàng tồn kho sau khoản thời gian trừ (-) phần bồi thường do trách nhiệm cá nhân gây ra, ghi
Nợ TK 632 – GVHB
Có TK 152, 153, 156, 138 (1381), …
Phản ánh chi chi phí xây dựng TSCĐ vượt quá mức bình thường ko được tính vào nguyên giá TSCĐ hữu hình hoàn thành ghi:
Nợ TK 632 – GVHB
Có TK 241 – Xây dựng cơ bản dở dang
c) Hạch toán khoản trích lập hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho
Trường hợp số dự phòng giảm giá hàng tồn kho bắt buộc lập kỳ này lớn hơn số đã lập kỳ trước, kế toán trích lập bổ sung phần chênh lệch, ghi:
Nợ TK 632 – GVHB
Có TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2294)
Trường hợp số dự phòng giảm giá hàng tồn kho bắt buộc lập kỳ này bé hơn số đã lập kỳ trước, kế toán hoàn nhập phần chênh lệch, ghi:
Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2294)
Có TK 632 – GVHB
d) Những nghiệp vụ kinh tế liên quan tới hoạt động marketing BĐS đầu tư:
Định kỳ tính, trích khấu hao BĐS đầu tư đang cho thuê hoạt động, ghi:
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán (chi tiết chi chi phí marketing BĐS đầu tư)
Có TK 2147 – Hao mòn BĐS đầu tư
Lúc phát sinh chi chi phí liên quan tới BĐS đầu tư sau ghi nhận ban đầu trường hợp ko thỏa mãn điều kiện ghi nâng cao giá trị BĐS đầu tư, ghi:
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán (chi tiết chi chi phí marketing BĐS đầu tư)
Nợ TK 242 – Chi chi phí trả trước (trường hợp bắt buộc phân bổ dần)
Có TK 111, 112, 152, 153, 334, …
Những chi chi phí liên quan tới cho thuê hoạt động BĐS đầu tư, ghi:
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán (chi tiết chi chi phí marketing BĐS đầu tư)
Có TK 111, 112, 331, 334, …
Kế toán giảm nguyên giá và giá trị hao mòn của BĐS đầu tư (trường hợp có) do bán, thanh lý, ghi:
Nợ TK 214 – Hao mòn TSCĐ (2147 – Hao mòn BĐS đầu tư)
Nợ TK 632 – GVHB (giá trị còn lại của BĐS đầu tư)
Có TK 217 – Bất động sản đầu tư (nguyên giá)
Những chi chi phí bán, thanh lý BĐS đầu tư phát sinh, ghi:
Nợ TK 632 – GVHB (chi tiết chi chi phí marketing BĐS đầu tư)
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ (trường hợp có)
Có những TK 111, 112, 331, …
đ) Phương pháp kế toán chi chi phí trích trước để tạm tính giá vốn hàng hóa bất động sản được xác định là đã bán đối có công ty là chủ đầu tư:
Lúc trích trước chi chi phí để tạm tính giá vốn hàng hóa bất động sản đã bán trong kỳ, ghi:
Nợ TK 632 – GVHB
Có TK 335 – Chi chi phí bắt buộc trả
Những chi chi phí đầu tư, xây dựng thực tế phát sinh đã có đủ giấy tờ tài liệu và được nghiệm thu tập hợp để tính chi chi phí đầu tư xây dựng bất động sản, ghi:
Nợ TK 154 – Chi chi phí chế tạo, marketing dở dang
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ
Có những account liên quan
Lúc những khoản chi chi phí trích trước đã có đủ giấy tờ, tài liệu chứng minh là đã thực tế phát sinh, kế toán ghi giảm khoản chi chi phí trích trước và ghi giảm chi chi phí chế tạo, marketing dở dang, ghi:
Nợ TK 335 – Chi chi phí bắt buộc trả
Có TK 154 – Chi chi phí chế tạo, marketing dở dang
Lúc toàn bộ dự án bất động sản hoàn thành, kế toán bắt buộc quyết toán và ghi giảm số dư khoản chi chi phí trước còn lại, ghi:
Nợ TK 335 – Chi chi phí bắt buộc trả
Có TK 154 – Chi chi phí chế tạo, marketing dở dang.
Có TK 632 – Giá vốn hàng bán (phần chênh lệch giữa số chi chi phí trích trước còn lại cao hơn chi chi phí thực tế phát sinh)
e) Trường hợp dùng siêu phẩm chế tạo ra chuyển thành TSCĐ để dùng, ghi:
Nợ TK 211 – TSCĐ hữu hình
Có TK 154 – Chi chi phí chế tạo, marketing dở dang
g) Hàng bán bị trả lại nhập kho, ghi:
Nợ những TK 155, 156
Có TK 632 – GVHB
h) Trường hợp khoản chiết khấu thương mại hoặc giảm giá hàng bán nhận được sau khoản thời gian sắm hàng, kế toán bắt buộc căn cứ vào tình hình biến động của hàng tồn kho để phân bổ số chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán được hưởng dựa trên số hàng tồn kho chưa tiêu thu, số đã xuất dùng cho hoạt động đầu tư xây dựng hoặc đã xác định là tiêu thụ trong kỳ:
Nợ những TK 111, 112, 331…
Có những TK 152, 153, 154, 155, 156 (giá trị khoản CKTM, GGHB của số hàng tồn kho chưa tiêu thụ trong kỳ)
Có TK 241 – Xây dựng cơ bản dở dang (giá trị khoản CKTM, GGHB của số hàng tồn kho đã xuất dùng cho hoạt động đầu tư xây dựng)
Có TK 632 – Giá vốn hàng bán (giá trị khoản CKTM, GGHB của số hàng tồn kho đã tiêu thụ trong kỳ)
okay) Kết chuyển giá vốn hàng bán của những siêu phẩm, hàng hóa, bất động sản đầu tư, dịch vụ được xác định là đã bán trong kỳ vào bên Nợ account 911 “Xác định kết quả marketing”, ghi:
Nợ TK 911 – Xác định kết quả marketing
Có TK 632 – GVHB.
- Đối có công ty kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ
a) Đối có công ty thương mại:
Cuối kỳ, xác định và kết chuyển trị giá vốn của hàng hóa đã xuất bán, được xác định là đã bán, ghi:
Nợ TK 632 – GVHB
Có TK 611 – Sắm hàng
Cuối kỳ, kết chuyển giá vốn hàng hóa đã xuất bán được xác định là đã bán vào bên Nợ account 911 “Xác định kết quả marketing”, ghi:
Nợ TK 911 – Xác định kết quả marketing
Có TK 632 – Giá vốn hàng bán
b) Đối có công ty chế tạo và marketing dịch vụ:
Đầu kỳ, kết chuyển trị giá vốn của thành phẩm tồn kho đầu kỳ vào account 632 “Giá vốn hàng bán”, ghi:
Nợ TK 632 – GVHB
Có TK 155 – Thành phẩm
Đầu kỳ, kết chuyển trị giá của thành phẩm, dịch vụ đã gửi bán nhưng chưa được xác định là đã bán vào account 632 “Giá vốn hàng bán” ghi:
Nợ TK 632 – GVHB
Có TK 157 – Hàng gửi đi bán
Giá thành của thành phẩm hoàn thành nhập kho, giá thành dịch vụ đã hoàn thành, ghi:
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán
Có TK 631 – Giá thành siêu phẩm
Cuối kỳ, kết chuyển giá vốn của thành phẩm tồn kho cuối kỳ vào bên Nợ account 155 “Thành phẩm”, ghi:
Nợ TK 155 – Thành phẩm
Có TK 632 – GVHB
Cuối kỳ, xác định trị giá thành phẩm, dịch vụ đã gửi bán nhưng chưa được xác định là đã bán ghi:
Nợ TK 157 – Hàng gửi đi bán
Có TK 632 – GVHB
Cuối kỳ, kết chuyển giá vốn của thành phẩm, dịch vụ đã được xác định là đã bán trong kỳ vào bên Nợ account 911 “Xác định kết quả marketing”, ghi:
Nợ TK 911 – Xác định kết quả marketing
Có TK 632 – Giá vốn hàng bán
IV. 7 Sai lầm kế toán thường mắc bắt buộc
- Phương pháp Tính giá vốn hàng bán (HTK) ko thống nhất giữa những kỳ. Việc DN ứng dụng phương pháp ko nhất quán dẫn tới số liệu ko mang trong mình tính chất so sánh giữa những kì kế toán và so có DN khác, ko đảm bảo nguyên tắc nhất quán quy định tại Chuẩn mực kế toán hiện hành số 01.
- Việc ghi nhận hàng tồn kho ko có toàn bộ hóa đơn, chứng từ hợp lệ như ko ghi phiếu nhập kho, ko có biên bản giao nhận hàng, ko có biên bản đánh giá chất lượng hàng tồn kho…
- Xác định và ghi nhận sai giá gốc hàng tồn kho. Hiện nay, đa phần những công ty Việt Nam ghi nhận HTK theo nguyên tắc giá gốc, trừ 1 số công ty đặc thù như những công ty chứng khoán thì họ xác định giá trị theo giá trị hợp lý của tài sản.
- Ghi nhận nhập kho ko có hóa đơn chứng từ hợp lệ: sắm hàng hóa có số lượng lớn nhưng ko có hợp đồng, hóa đơn sắm hàng ko đúng quy định (thu sắm hàng nông sản chỉ lập bảng kê mà ko viết hóa đơn thu sắm hàng nông sản theo quy định của Bộ tài chính).
- Ko làm cho thủ tục nhập kho cho từng lần nhập mà phiếu nhập kho gộp chung cho cả 1 khoảng thời kì dài.
- Chưa lập bảng tổng hợp nhập – xuất – tồn định kỳ hàng tháng, hàng quý; bảng tổng hợp số lượng từng loại nguyên vật liệu tồn kho để đối chiếu có số liệu trên sổ kế toán
- Hạch toán sai: ko hạch toán theo phiếu xuất vật tư và phiếu nhập kho vật tư đã xuất nhưng ko dùng hết mà chỉ hạch toán xuất kho theo số chênh lệch giữa phiếu xuất vật tư lớn hơn phiếu nhập lại vật tư.
V. 1 số câu hỏi thường gặp
#1. Tại sao giá vốn hàng bán/ HTK bị âm?
Giá vốn hàng bán có thể âm lúc Số phát sinh bên Có 632 nhiều hơn Số phát sinh bên Nợ 632 cụ thể là lúc DN hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho có giá trị siêu lớn trong lúc ko phát sinh thanh toán bán hàng đáng nhắc.
Đối có những trường hợp âm giá vốn thì công ty cần tính toán loại trừ lúc phân tách
Bên cạnh ra: Trường hợp HTK của công ty bị âm thì có thể do công ty tính toán sai, DN cần xem lại thiết kế hệ thống phần mềm và phương pháp thức kiểm soát của kế toán đối có HTK của DN mình.
#2. Giá vốn hàng bán bao gồm những gì?
Để trả lời câu hỏi này, như mình nêu trên Phần I – Giá vốn hàng bán gồm:
Những chi chi phí quản lý phát sinh từ việc chế tạo hàng hóa bán ra của DN. Số tiền này bao gồm chi chi phí của những vật liệu được dùng để tạo ra hàng hóa cùng có chi chi phí lao động quản lý được dùng để chế tạo hàng hóa. Giá vốn hàng bán ko bao gồm những chi chi phí gián tiếp, chẳng hạn như chi chi phí phân phối và chi chi phí lực lượng bán hàng.
Trên đây, ES-GLOCAL vừa chia sẻ có người tiêu dùng bài viết chủ đề Giá vốn hàng bán. Trường hợp người tiêu dùng có bất kỳ thắc mắc nào đừng ngần ngại đặt câu hỏi cho chúng tôi theo đường dẫn: sentayho.com.vn/hoi-dap/
