I. Sơ lược về Chắn học:
Nguồn gốc: Chắn do người Việt sáng tạo ra từ bài Tổ tôm bao gồm chắn bí tứ (chơi 4 người) và chắn bí ngũ (chơi 5 người). Là trò chơi yêu thích của cư dân Việt những tỉnh phía Bắc như Hà Nội, Hà Tây, Bắc Ninh…Hiện nay,phương pháp chơi chắn bí tứ là phổ thông nhất. ( Tổ tôm và Chắn bí ngũ thường chỉ thấy những cụ già còn hay chơi). Bởi vì chơi chắn bí tứ đơn giản hơn nhưng cũng ko kém phần hấp dẫn.
Bộ bài chắn: Trước đây lúc chơi chắn buộc phải sắm 1 bộ bài tổ tôm rồi bỏ bớt đi hàng yêu gồm lão,thang và hàng nhất gồm nhất vạn, nhất văn, nhất sách. Ngày nay, trên thị trường có bán bộ bài chắn có sẵn 100 quân bao gồm:
Hàng yêu ( Chi Chi ) x4 quân
Hàng nhị (nhị vạn, nhị sách, nhị văn) x4 quân
Hàng tam (tam vạn, tam sách, tam văn) x4 quân
Hàng tứ (tứ vạn, tứ sách, tứ văn) x4 quân
Đội ngũ (ngũ vạn, ngũ sách, ngũ văn) x4 quân
Hàng lục (lục vạn, lục sách, lục văn) x4 quân
Hàng thất (thất vạn, thất sách,thất văn) x4 quân
Hàng Bát (bát vạn, bát sách,bát văn) x4 quân
Hàng cửu (cửu vạn, cửu sách, cửu văn) x4 quân
Trên những quân bài gồm phần chữ và phần hình ảnh. Phần chữ gồm 1 chữ biểu lộ hàng tại phía bên buộc phải, 1 chữ biểu lộ chất tại phía bên trái. Phần hình ảnh biểu lộ những nhân vật, sự vật trong dân gian, ta thấy như có 1 xã hội thu bé trong đấy.
Để phân biệt những quân bài trong bộ chắn bên cạnh việc nhìn nhận bằng hình tượng mặt quân,còn phân biệt dựa theo chữ tại đầu từng quân bài.
Chữ tại bên buộc phải biểu lộ những hàng :
Chữ phía bên trái biểu lộ những chất :
Để tiện cho những bạn ko biết chữ Trung Quốc những người chơi chắn thường truyền nhau câu khẩu quyết “vạn vuông, văn chéo, sách loằng ngoằng” (phần nửa dưới chữ bên trái) để phân biệt cho dễ.
II. Nguyên tắc chơi chắn
Số lượng người chơi là 4 người (trong trường hợp thiếu người có thể chơi 2 hoặc 3 người).Ban đầu, 1 hoặc 2 người sẽ chia bộ bài thành 5 phần, bớt lại 5 quân để bắt mẫu. Thông thường người lớn tuổi nhất (kính lão đắc thọ) hoặc chủ bàn sẽ bắt mẫu trước tiên bằng phương pháp gộp 5 quân bài lẻ vào 1 phần bài bất kỳ để khiến nọc.Tiếp theo rút 1 quân từ nọc lật vào 1 phần bài bất kỳ trong 4 phần còn lại. Mẫu được tính theo vòng từ trái sang buộc phải theo thứ tự động 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 tính từ người cho mẫu.Người được mẫu sẽ lấy phần bài vừa bốc mẫu rồi theo thứ tự động những nhà sẽ lấy bài theo vòng như lúc bắt mẫu. Đề cập từ ván bài thứ 2 thì người ù ván bài trước sẽ bắt mẫu và 2 nhà 2 bên cánh sẽ chia bài.Trường hợp, sau ván bài hòa thì người bắt mẫu sẽ là người tay dưới của nhà bắt mẫu ván trước.Người thắng cuộc là người có bài ù và ko vi phạm luật, sau khoản thời gian ù người chơi buộc phải xướng những cước có trên bài để tính điểm. Điểm sẽ được tính trên cở sở những cước người chơi xướng chứ ko theo cước trên bài.
Lúc xướng ù ko đủ cước người chơi chỉ được ăn điểm theo những gì mình xướng. Ví dụ xướng thừa hoặc sai sẽ bị đền theo cước xướng.
Những nhà sẽ buộc phải xếp bài thành những tổ hợp khác nhau như chắn, cạ, bố đầu…
*Chắn : là 1 tổ hợp gồm 2 quân bài y chang nhau cả về hàng và chất.
*Cạ : là tổ hợp của 2 quân bài giống nhau về hàng nhưng khác về chất.
*Bố đầu : là 3 quân bài cùng hàng nhưng khác chất.
*Quân lẻ (què): là quân bài thừa ra của chắn hoặc ko ghép được sở hữu bất cứ quân nào để thành cạ.
Người chơi sẽ dùng những kỹ thuật đánh bài, ăn bài, bốc nọc, chíu… sao cho tròn bài chỉ còn 1 quân lẻ (hoặc bố đầu) để chờ ù.
Có 2 dạng chờ ù là chờ bạch thủ (lúc tròn bài có đúng 5 chắn,4 cạ và 1 quân bài lẻ) và chờ ù rộng (chờ 3 đầu hoặc bài đã có đủ 6 chắn và 1 quân lẻ). Lúc chờ ù rộng chỉ cần bốc lên quân bài cùng hàng sở hữu quân lẻ nhưng chờ bạch thủ buộc phải là quân cùng hàng, cùng chất (chính chữ) sở hữu quân chờ ù.
Lúc đánh từng nhà sẽ cầm trên tay 19 quân bài, riêng nhà có mẫu 20 quân và sẽ là người đánh 1 quân trước tiên. Những nhà tiếp theo sẽ ăn hoặc bốc tùy thuộc} theo bài mình nhưng luôn duy trì bài của mình đủ 19 quân cho tới lúc ù.
Lúc 19 quân trên bài hợp sở hữu 1 quân bốc nọc thành 10 tổ hợp chắn, cạ trong đấy có 6 chắn trở lên là bài được ù.
*Chú ý: Trong đánh chắn khác sở hữu đánh phỏm người chơi chỉ được ù quân bốc ra từ nọc ko được ù cây “cửa trên” đánh ra trừ trường hợp “chíu ù” (Những khái niệm về cửa trên và chíu ù sẽ được mô tả bên dưới).
Từng người chơi sẽ có 2 cửa để ăn bài gồm cửa chì (bên tay buộc phải) và cửa trên (bên tay trái).
Trường hợp chíu có thể ăn hoặc ù tại bất cứ cửa nào.
*1 số thuật ngữ cơ bản:
Cửa chì : là cửa của mình được ưu tiên ăn, cũng là nơi để đánh ra, mang trong mình tính chủ động. Cửa chì cũng là cửa được ưu tiên ù và cũng được tính thứ tự động từ trái qua buộc phải.
Cửa trên: là cửa chì của nhà trên cánh, chỉ được ăn lúc nhà trên nhường hoặc đánh ra, mang trong mình tính bị động.
Bài nọc : gồm 23 quân dùng để bốc lên cửa chì lúc ko ăn được tại cửa trên. Lưu ý: quân bài nằm trên cùng của nọc sẽ ko được tính.
Chíu : là trường hợp ưu tiên lúc lên bài có 3 quân giống nhau cả về hàng và chất, trường hợp xuất hiện quân thứ 4 dù là bốc nọc hay bạn chơi đánh ra vẫn có thể chíu ăn hoặc chíu ù, lưu ý lúc chíu ăn buộc phải trả cửa về vùng vị trí mình đã chíu và buộc phải hạ cả 4 quân xuống mặt. Trường hợp chíu quân nhà trên cánh đánh ra thì vẫn đánh vào cửa chì của mình bình thường.
Chíu ù: giống như chíu nhưng quân chíu cũng chính là quân để ù.
Ăn bòn: trên bài có sẵn 1 chắn hạ xuống ăn thành 2 chắn giống nhau.
Ù bòn : giống như ăn bòn nhưng quân ăn bòn cũng chính là quân để ù.
Thiên khai : trên bài có sẵn 4 quân giống nhau cả về hàng và chất.
III. Những lỗi phạt trong đánh chắn:
Lỗi treo tranh: lúc ù sẽ ko được tính điểm.
*Chíu nhưng ko trả cửa đúng vùng vị trí. (thông thường được nhắc nhở ngay nên lỗi này ít lúc mắc buộc phải )
*Chíu xong đánh hết 1 vòng ko hạ đủ cả 4 quân xuống mặt.
Vd: Có 3 quân cửu vạn, bốc được cửu vạn, đáng nhẽ buộc phải hạ cả 3 quân xuống thì lại chỉ hạ 1 quân cửu vạn xuống để ăn thường.
*Lúc ăn cây có thể hạ chắn xuống ăn mà lại hạ ăn cạ.
Dí dụ: có chắn tứ văn và 1 quân tứ sách. Bốc lên quân tứ văn trường hợp hạ tứ sách xuống ăn là phạm lỗi treo tranh. (buộc phải hạ tứ văn xuống ăn,rồi ghép tứ văn, tứ sách thành 1 cạ trên tay)
Lỗi trái vỉ : Lúc ù ko được tính điểm
*lúc ăn 1 cạ về nguyên tắc buộc phải đặt quân trên tay tại trên quân bài ăn. Ví dụ ngược lại đặt quân bài ăn tại trên quân bài hạ xuống là phạm lỗi trái vỉ.
Những cụ thường có câu treo tranh, trái vỉ nghỉ ăn tiền chính là những lỗi trên đây. Lúc bị bắt lỗi người chơi vẫn tiếp tục được đánh hết ván bài, vẫn được ù.
Những lỗi bắt báo buộc phải đền làng:
1. Lỗi bỏ ăn chắn: trường hợp trước ăn được 1 quân nào đấy để thành chắn mà ko ăn, tiếp tục lại ăn quân đấy thành chắn, cạ hoặc đánh chính quân đấy đi.
2. Lỗi ăn chọn cạ: bỏ ko ăn cạ 1 quân nào đấy rồi lại ăn cạ quân đấy hoặc quân cùng hàng sở hữu nó.
3. Lỗi đánh cả chắn: đánh bỏ cả 1 chắn đi.
4. Lỗi xé chắn : đánh bỏ 1 quân rồi sau lại ăn chắn đúng quân đấy hoặc sau lại dùng quân đấy ăn cạ.
5. Lỗi tách chắn ăn cạ : tách 1 chắn xuống ăn cạ rồi sau lại ăn hay ù hoặc đánh đi sở hữu quân còn lại.
6. Lỗi ăn chắn xé chắn : ăn 1 chắn nào đấy rồi lại xé chắn đấy đánh đi.
7. Lỗi ăn cạ đánh cạ: đánh bỏ cả 1 cạ đi tiếp tục lại ăn cạ khác và ngược lại.
8. Lỗi xé cạ ăn cạ : xé 1 cạ ra đánh rồi sau lại ăn cạ sở hữu quân còn lại.
9. Lỗi tách cạ ăn cạ: tách 1 cạ xuống ăn 1 cạ khác rồi sau lại ăn hay ù hoặc đánh đi sở hữu quân còn lại.
Dí dụ: có 1 cạ nhị sách,nhị vạn. Bốc lên nhị văn, hạ nhị sách xuống ăn. Tiếp theo bốc tiếp lên nhị văn hoặc nhị vạn lại hạ nốt nhị vạn xuống ăn hay ù hoặc là đánh nhị vạn đi.
Những lỗi trên lúc bị bắt báo người chơi sẽ tạm ngừng chơi tới hết ván và đền làng theo cước người ù ván đấy. Ví dụ ván bài hòa thì cũng ko mất gì. (Những lỗi này thường do nhâm lẫn, sơ ý).
10. Lỗi ăn cạ đổi chờ : Lúc bài đã chờ ù thì ko được phép ăn cạ để đổi chờ (lỗi này vận dụng theo quy định của từng địa phương).
11. Lỗi ù láo hay ù phá bài : hạ bài xuống ù mà ko đủ khía cạnh cân thiết để ù (thiếu chắn,bài vẫn què, ù ko đúng quân chờ…)
12. Lỗi ù chi rộng: chờ ù chi lúc trên bài đã đủ 6 chắn trở lên. Trường hợp lên bài chờ chi rộng luôn trường hợp chi lên ngay vẫn được ù nhưng trường hợp có thể đổi chờ được mà ko đổi chờ, lúc ù sẽ bị báo.
13. Lỗi bỏ ù: Trường hợp lúc bài lên cây ù mà quên ko ù lúc đã bốc nọc cây tiếp theo thì sẽ ko được ù nữa. Ví dụ vẫn cố tình ù thì sẽ bị báo.
Chú ý: Những lỗi ( 10, 11, 12,13) lúc bị báo sẽ đền = 8 đỏ 2 lèo (đây là những lỗi cố ý vi phạm).
14. Lỗi xướng sai : xướng thừa hoặc ko đúng sở hữu những cước có trên bài. Lỗi này đền làng tương ứng sở hữu cước đã xướng.
Ví dụ lúc chơi 1 nhà bị bắt báo tiếp tục người ù lại xướng sai. Trường hợp này sẽ buộc phải đền cho 2 nhà chơi còn lại. Người bị báo đền theo bài ù còn người xướng sai đền theo cước xướng.
IV. Cước sắc trong chơi chắn:
Lúc Ù, trường hợp bài ù có những điểm đặc biệt thì sẽ được ăn thêm tiền, điểm đặc biệt đó gọi là “Cước”. Bạn cần ghi nhớ những cước bên dưới để biết phương pháp xướng ù lúc kết thúc ván chắn, điều này siêu quan yếu đối sở hữu người new học phương pháp đánh chắn.
Trên Chắn Dân Gian có toàn bộ những cước như bên cạnh đời, gồm có:
– Xuông: ù rộng và ko có cước sắc gì. Trường hợp này có thể hạ bài và ko cần xướng, trong Chắn Dân Gian lúc ù cũng đặt sẵn cước này.
– Thông : ù tiếp sau khoản thời gian ván liền trước vừa ù . (Ván trước treo tranh, trái vỉ vẫn được xướng thông nhưng ù báo thì ko được)
– Chì : ù tại cửa chì của mình.
– Thiên ù : ù lúc lên bài đủ 10 tổ hợp chắn, cạ và có đủ ít nhất 6 chắn. Trường hợp này chỉ rơi vào người chơi nào có mẫu.
– Địa ù : ù quân bài nọc trước tiên hoặc chíu địa ù quân bài người chơi khác đánh lúc chưa bốc nọc. (nhiều nơi chỉ cho phép lúc chưa qua vòng trước tiên)
– Tôm : trên bài ù có bộ bố: tam vạn, tam sách, thất văn. (cao nhất} có 4 tôm)
– Lèo : trên bài ù có bộ bố: cửu vạn, bát sách, chi chi.(cao nhất} có 4 lèo)
– Bạch định : bài ù toàn quân đen.
– 8 đỏ : bài ù có đúng 8 quân đỏ.
– Kính tứ chi : bài ù có 4 con chi chi đỏ còn lại toàn quân đen. (trường hợp này lúc ù được kèm thêm những dịch là nguyên nhân để có 4 con chi như chíu, thiên khai, ăn bòn)
– Thâp thành: bài ù có đủ 10 chắn.
– Thiên khai : bài ù lúc lên bài có sẵn 4 quân giống nhau.
– Ăn bòn : bài ù có 1 chắn bất kỳ hạ xuống ăn thành 2 chắn giống nhau.
– Ù bòn : lúc cây ù cũng chính là cây ăn bòn.
– Có chíu : bài ù có chíu.
– Chíu ù : lúc cây ù cũng chính là cây chíu
– Bạch thủ ù chi: bài ù bạch thủ cây chi chi.(lúc chơi on-line là : bạch thủ chi)
– Hoa rơi cửa phật : bài ù chì bạch thủ quân nhị vạn lúc trên chiếu ăn 1 chắn ngũ vạn. Xướng cước này thì ko được xướng cước chì, bạch thủ nữa.
– Cá lội sân đình : bài ù chì bạch thủ quân bát vạn lúc trên chiếu ăn 1 chắn ngũ vạn. Xướng cước này cũng ko được xướng cước chì, bạch thủ nữa.
Lúc khiến recreation chắn chúng tôi đã tham khảo những cước sắc tại những vùng miền khác nhau và đưa ra những cước sắc phổ thông} nhất sở hữu mọi người, những cước sắc sau ko được tương trợ tại Chắn Dân Gian:- Nhà lầu xe tương đối hoa rơi cửa phật: Lúc ù, bài trên tay có chắn ngũ vạn (nhà lầu), chắn tứ vạn (hình mẫu xe), chì bạch thủ nhị vạn (hoa đào)- Ngư ông bắt cá: Lúc ù, bài trên tay có chắn chi chi (ngư ông), chắn ngũ sách (thuyền), chì bạch thủ bát vạn (cá)- Cá vọt mạn thuyền: (Dưới chiếu có ngũ thuyền, ù chì bạch thủ bát cá)- Cuốc đất trồng hoa: (Dưới chiếu có lục vạn (cầm cuốc), ù chì bạch thủ nhị hoa đào)
V. Bí quyết tính điểm trong chắn
Từng cước được quy định tương ứng sở hữu số “Điểm” và số “Dịch”
Lúc ù đúng luật, dựa vào những cước xướng sẽ tính ra số điểm tổng, nhân tổng này sở hữu số điểm cược sẽ ra số điểm từng người thua buộc phải mất cho người ù.
Điểm và dịch của cước mang trong mình tính địa phương, lúc chơi chắn on-line qui định về điểm và dịch theo gần như những địa phương tại miền bắc như sau:
Chú ý: có thể nhớ đơn giản bằng phương pháp sở hữu những cước có điểm >3 thì “dịch = điểm – 3” và sở hữu những cước có điểm <=3 thì “dịch = điểm – 2”
Việc nhớ về phương pháp tính điểm và dịch sẽ giúp người mua khá nhiều lúc chơi chắn vì trong Chắn Dân Gian có chế độ chơi “Ù 4-11”.
Đây là chế độ dành cho những người chơi kinh nghiệm và đã thạo hệ thống.
Lúc chọn chế độ chơi này, người Ù buộc phải được ít nhất 4 điểm, trường hợp ko đủ 4 điểm sẽ buộc phải đền cho cả làng từng nhà 11 điểm.
Lúc ko đủ 4 điểm mà được Ù, bạn có thể chọn Ko Ù để đỡ bị đền và sẽ ko được Ù nữa.
Điểm tổng được tính như sau:
+ Ví dụ chỉ xướng 1 cước thì điểm tổng = Điểm của cước đấy
+ Ví dụ xướng nhiều cước thì điểm tổng = Điểm của cước có điểm lớn nhất + tổng số Dịch của những cước còn lại
VD: Chíu Ù ,Bạch thủ ,có 2 Tôm, có Lèo
Điểm tổng = Cước có điểm lớn nhất (Lèo: 5đ) + Dịch của Chíu Ù (1) + 2 x Dịch của Tôm(1) + Dịch của bạch thủ (1) = 9 điểm
Lưu ý những trường hợp sau được tính thêm điểm của Gà
Gà : Ví dụ chơi Gà thì điểm tổng được cùng thêm sở hữu số gà * số điểm cho từng gà (thường là 5 điểm)
Những cước sau được tính Gà:
– “Ù bòn bạch thủ” hoặc “ù bòn bạch thủ chi”
– Thập thành
– Kính tứ chi
– “Bạch định” hoặc “bạch định tôm” (Tùy thuộc} chọn)
– “8 đỏ” hoặc “8 đỏ có lèo” (Tùy thuộc} chọn)
– Bạch thủ chi (có nơi chơi có gà hoặc ko gà)
– “Chì bạch thủ” (2 gà, hoặc 1 gà, tùy thuộc} chọn)
Chú ý: Thông thường thì những bàn chơi chắn mặc định của Chắn Dân Gian được thiết lập tại chế độ: Ù bòn bạch thủ 1 gà, thập thành 1 gà, kính tứ chi 1 gà, bạch định 1 gà, 8 đỏ 1 gà, bạch thủ chi 1 gà, chì bạch thủ 1 gà.
Người chơi có thể thay đổi đổi những chế độ về gà trong phần cài đặt bàn chơi trường hợp là chủ bàn. Người tiêu dùng có thể tham khảo hyperlink về những chế độ chơi.
VD: Chì bạch thủ chi, 8 đỏ, 2 lèo
Số gà = 8 đỏ + Chì Bạch thủ + Bạch thủ chi = 3 gà
Điểm tổng = Cước có điểm lớn nhất (8 đỏ: 8) + Dịch chì(1) + Dịch Bạch thủ chi(3) + 2 * dịch Lèo (2) + điểm Gà ( 5 x 3 = 15 điểm) = 31 điểm
(Bí quyết tính trên là phương pháp tính sở hữu chế độ chơi thông thường về số gà )
