Tiếng Việt siêu đẹp, giàu hình ảnh và vô cùng phong phú. Chính bởi vậy mà từ vựng tiếng Việt có nhiều nghĩa và phương pháp dùng khác nhau. 1 trong số đấy là dạng từ tượng thanh và từ tượng hình. Vậy định nghĩa về 2 loại từ là gì, nó có chức năng và dùng như thế nào, hãy cùng mình theo dõi qua bài viết này nhé.
Những định nghĩa
Tượng trong tiếng Hán là mô phỏng, thanh là âm thanh, hình là hình ảnh. Cho nên ta có định nghĩa 2 loại từ này như sau:
* Từ tượng thanh
Là những từ mô phỏng âm thanh của thiên nhiên, động vật và con người.
– Thí dụ:
- Âm thanh tiếng mưa dùng từ tượng thanh như: rào trào, ầm ầm, lộp độp, tí tách.
- Mô tả âm thanh của tiếng gió như: xào xạc, lao xao…
- Âm thanh con người: Tiếng cười: hello hello, ha ha, khanh khách, hắc hắc, khúc khích…
- Âm thanh thiên nhiên như: Tiếng nước chảy róc rách, tiếng chim hót ríu rit, tiếng vịt kêu cạp cạp…
* Từ tượng hình
Là những từ gợi tả được hình dáng, ngoại hình hay vẻ kiểu dáng của người, của vật
– Thí dụ:
- Từ tượng hình gợi tả vóc dáng như mũm mĩm, gầy gầy, cao lênh khênh, ục ịch…
- Mô tả vẻ kiểu dáng của vật: lực lưỡng, be bé, gầy gầy, cao cao…
Tác dụng của từ tượng hình, tượng thanh
- Làm cho nâng cao tính biểu cảm, biểu đạt của ngôn ngữ và làm cho miêu tả trở nên cụ thể và sinh động hơn. Vì đa số từ tượng thanh, tượng hình đều là từ láy
- Giúp khả năng miêu tả, diễn tả cảnh vật, con người, thiên nhiên chi tiết, thực tế và đa dạng.
- Lưu ý đa số từ tượng thanh, tượng hình là từ láy, nhưng mọi từ láy đều ko bắt buộc là tượng thanh hoặc tượng hình. Đôi lúc 2 loại từ này có thể ko là từ láy.
- Ko nên quá lạm dụng 2 loại từ này vì sẽ tác động tới nội dung, nghệ thuật tác phẩm.
Thí dụ minh họa
Thí dụ 1: Những từ tượng hình chỉ hành động của con người gồm những động từ sau:
- Chạy lon ton, chạy thoăn thoắt, cười ha ha, khóc thút thít, khóc hụ hụ, trò chuyện rôm rả, ăn lia lịa, uống ực ực, nhai ngoàm ngoạp…
- Những từ tượng thanh chỉ âm thanh thiên nhiên gồm:
- Tiếng gió thổi ào ào, tiếng mưa rơi tí tách, ánh mặt trời chói chang, nước thác đổ ào ào…
Thí dụ 2: Trong bài thơ Thu Điếu của Nguyễn khuyến có đoạn:
“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo 1 cái thuyền câu bé tẻo teo Sóng biếc theo làn tương đối gợn tí Lá vàng trước ngõ khẽ đưa vèo.”
⇒ Những từ tượng hình là: tẻo teo
⇒ Từ tượng thanh là: đưa vèo.
Bài tập từ tượng hình, tượng thanh
Bài tập 1: Tìm từ láy tượng thanh trong bài thơ Qua đèo ngang của Bà Huyện Thanh Quan
“Bước tới đèo Ngang bóng xế tà Cỏ cây chen đá, lá chen hoa Lum khum dưới núi tiều vài chú Lác đác bên sông rợ mấy nhà Nhớ nước, đau lòng con cuốc cuốc Thương nhà, mỏi miệng mẫu da da Giới hạn chân đứng lại: trời, non, nước 1 mảnh tình riêng, ta sở hữu ta”
– Đáp án –
– Từ tượng hình: Lum khum, Lác đác,
– Từ tượng thanh: Cuốc cuốc, da da
Bài tập 2: Tìm những từ tượng hình chỉ dáng đi của con người?
– Đáp án –
- Rón rén
- Lù đù
- Thoăn thoắt
- Lạch bạch
- Lon ton
Bài tập 3: Viết đoạn văn ngắn có dùng từ láy tượng hình, tượng thanh
Tiết trời tháng 8 thực dễ chịu, những ngọn gió thoang thoảng, tiếng lá rơi xào xạc, tiếng chim kêu líu lo, mùa thu đã tới thực rồi. Quang cảnh mùa thu lại làm cho những ký ức tuổi thơ trong tôi ùa về. Những mùa khai giảng đã qua, những lần cắp cặp vội vàng tới trường cùng chúng bạn tôi vẫn còn nhớ như in. Mọi những điều đấy đọng lại trong tâm trí tôi 1 phương pháp đẹp đẽ và luôn làm cho tôi xúc động vô cùng từng lúc bất chợt nhớ về. Hôm nay, lại đúng vào ngày tựu trường, nhìn những em bé sở hữu gương mặt rạng rỡ được cha mẹ chở tới lớp, tự động dưng tôi lại thấy bồi hồi và tiếc nuối. Ước gì mình có thể trải qua cảm giác hân hoan đấy 1 lần nữa Những kỷ niệm về tuổi thơ vẫn ko bao giờ nhạt nhòa dù tôi có lớn thế nào.
Lựa chọn và dùng đúng 2 từ loại trên sẽ giúp nâng cao tính diễn đạt và biểu cảm cho đoạn văn, câu thơ. Thư viện khoa học 1 lần nữa chúc bạn học phải chăng.
